Aktywny Rodzic a RKO: zapewnienie ciągłości wypłaty świadczeń w okresie przejściowym

ZUS wypłacił już ponad 317 mln zł w ramach programu „Aktywny Rodzic”. Wsparcie trafiło do ponad 272 tys. dzieci, a kolejne wnioski są stopniowo rozpatrywane. Zakład wyjaśnia, co należy zrobić w sytuacji,  gdy rodzic miał przyznane prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego (RKO) i złożył wniosek o jedno ze świadczeń z programu „Aktywny Rodzic”.

Program Aktywny Rodzic oferuje trzy świadczenia dla rodziców dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia: „Aktywnie w domu”, „Aktywnie w żłobku” oraz „Aktywni rodzice w pracy”. Dwa pierwsze świadczenia zastąpiły odpowiednio rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO) oraz dofinansowanie żłobkowe. Aby zapewnić ciągłość wypłacania świadczeń, rodzice, którzy uzyskali prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego i złożyli wniosek o jedno z świadczeń w ramach nowego programu, będą otrzymywać dotychczasowe RKO do momentu przyznania nowego świadczenia.  Ponieważ nie jest możliwe pobieranie dwóch świadczeń za ten sam miesiąc, RKO wypłacone za miesiące, w których przyznano świadczenie „Aktywnie w żłobku”, „Aktywnie w domu” lub „Aktywni rodzice w pracy”, musi być rozliczone z ZUS-em – informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

W  sierpniu br. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował przez PUE ZUS wszystkich klientów pobierających rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO), że nie jest możliwe łączenie tego świadczenia  z programem „Aktywny Rodzic”. Po przyznaniu prawa do nowego wsparcia ZUS wydaje decyzję  o uchyleniu prawa do RKO oraz o konieczności rozliczenia świadczenia wypłaconego w trakcie rozpatrywania wniosku.

Przykład: Rodzic ma przyznane prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego na dziecko od kwietnia 2024 r. do marca 2025 r. ZUS przekazuje rodzicowi środki w wysokości 1 tys. zł 4. dnia każdego miesiąca. W październiku br. rodzic złożył wniosek o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”.  W listopadzie Zakład przyznał prawo do tego świadczenia od października i wypłacił je 29 listopada za październik. Świadczenia z programu „Aktywny rodzic” są wypłacane w danym miesiącu za miesiąc poprzedni, dlatego następna płatność, czyli za listopad będzie na koniec grudnia. 

Oznacza to, że w trakcie rozpatrywania wniosku o nowe świadczenie, aby zapewnić ciągłość wypłat, ZUS wypłacił rodzicowi RKO w dniach 4 października i 4 listopada. W momencie przyznania nowego świadczenia uchylono prawo do RKO, ponieważ nie można pobierać dwóch świadczeń za ten sam okres. RKO, jako świadczenie niższe, zostało rozliczone w ZUS-ie za okres, na który przyznano wyższe świadczenie z nowego programu – wyjaśnia rzeczniczka. 

Rozliczenie nadpłaconego świadczenia

Rodzice, w dniach 4-5 grudnia br., otrzymali na PUE ZUS informację o przyznaniu prawa do świadczeń z programu „Aktywny Rodzic”, a także decyzję o uchyleniu prawa do rodzinnego kapitału opiekuńczego oraz o możliwych sposobach rozliczenia nadpłaconego świadczenia RKO. Uchylenie prawa do RKO dotyczyło około 42 tysięcy dzieci i miało miejsce w związku z przyznaniem od października 2024 r. prawa do jednego ze świadczeń z programu „Aktywny Rodzic”.

Rodzice mają możliwość rozliczenia nadpłaconej kwoty z ZUS-em, dokonując jednorazowej wpłaty na rachunek Zakładu lub rozkładając ją na raty. Zakład może także potrącać nadpłatę z bieżących świadczeń dla rodzin, takich jak świadczenie wychowawcze 800+ czy świadczenie przyznane w ramach programu Aktywny Rodzic. Warto jednak wcześniej uzgodnić z ZUS-em wysokość miesięcznych rat dotyczących tych potrąceń. Klienci mogą poinformować ZUS o preferowanym sposobie rozliczenia, korzystając z formularza POG dostępnego na Platformie Usług Elektronicznych PUE/eZUS.

Postępowania wyjaśniające

Jeśli w sprawie wniosku o świadczenie „Aktywny Rodzic” nadal trwa postępowanie wyjaśniające, ZUS będzie wypłacał RKO przez cały ten okres, aby zapewnić ciągłość wypłat, aż do momentu przyznania świadczenia z nowego programu. Dopiero po przyznaniu nowego świadczenia ZUS wyda decyzję o uchyleniu prawa do RKO oraz o konieczności rozliczenia z ZUS-em kwoty RKO wypłaconej w trakcie rozpatrywania wniosku. Jeśli rodzic nie chce zwracać zbyt dużych kwot nadpłaconych świadczeń, może zrezygnować z dalszego pobierania RKO. W takiej sytuacji należy poinformować ZUS o tej decyzji, składając formularz POG przez PUE/eZUS, co należy uczynić na 7 dni przed terminem, w którym rodzic regularnie otrzymywał RKO na swoje konto.

Krystyna Michałek

regionalny rzecznik prasowy ZUS

w województwie kujawsko-pomorskim